The Photographer
‘We haven’t progressed beyond where we were when the medium was new, and we won’t. Photography is what its first practitioners said it was—pictures created by the controlled actions of nature, of light reflected from surfaces.’
-Jeff Wall-
In 1975 zat Jeff Wall zat niet in mijn rugzak. We hadden geen rugzakken maar pukkels trouwens. Jeff Wall? Ik was nog niet verder gekomen dan Man Ray. En Yousuf Karsh. Ed van der Elsken. Robert Capa. David Bailey. Vooral de laatste sprak me aan. Mijn vriendinnen wilden wel poseren. Drank, drugs en een Rolleiflex.
Jeff Wall? Niet in beeld. Die moest even wachten. Tot de volgende eeuw.
Wie is Jeff Wall? Waarom maakt hij zijn foto’s zoals hij ze maakt? Dat hij geboren is in Vancouver en daar gestudeerd heeft is voor dit verhaal van minder belang. Ik ben veel meer geïnteresseerd in zijn beweegredenen om te fotograferen zoals hij fotografeerde. Waarom hij überhaupt fotografeert.
Picture for Women is een losstaande afbeelding op ware grote. Op life-size format. Waarom zo groot? En waarom in een reclamedisplay? En in kleur terwijl dat toen nog een niet gebruikelijk was in de fotografie. In een duo interview samen met Thomas Demand zegt hij er volgende over:
” Life-size in Pictures is magical. Size itself is not the case, but the thought that everything is either bigger, or smaller is what fascinates me.”
Hij geeft hiermee een verwijzing naar de klassieke kunst waarbij een standbeeld dezelfde afmetingen moest hebben als het origineel. (Campany, (2011))
Toch is dit niet de enige reden om te werken op life-size formaat. In de jaren ’70 van de vorige eeuw maakten fotografen vooral series kleine foto’s. Wall wilde onderzoeken of de fotografie de schaal en illusie kon benaderen van de grote kunstwerken die in de Westerse musea hingen. Met grote afbeeldingen die daarvoor speciaal werden gemaakt zou de toeschouwer een hele andere ervaring, een andere, bijna lichamelijke beleving krijgen dan bij het kijken naar foto’s die voor een boek of magazine waren genomen.
Jeff Wall presenteerde zijn foto’s op een volkomen nieuwe manier: in reclamedisplays. Abri’s dus. Alsof het advertenties waren. Dit was hoogst ongebruikelijk. De foto’s, Cibachrome prints, werden geplaatst tussen een glasplaat en een wit opaak materiaal. Hierachter zaten de ‘Tl-lampen’ waardoor het licht vanuit het beeld zelf lijkt te komen. Tot dat moment was er maar een andere kunstenaar die deze techniek had toegepast, Dan Flavin die Tl-buizen toepaste in grote installaties. Naar eigen zeggen was dit een inspiratiebron voor Jeff Wall. (Campany, (2011))
Het toepassen van ‘Back-light’ is een kantelpunt in zijn carrière: vanaf dat moment worden (bijna) al de foto’s van Jeff Wall zo tentoongesteld.Figure 3 Picture for women – jeff wall
Niet alleen de wijze van presenteren is van belang voor de kunst van Jeff Wall, ook de ruimte moest worden heringericht om de foto maximaal tot hun recht te kunnen laten komen. Een witte muur met twee displays per zijde met aan het einde daarvan haaks erop een tweede muur waarop je net een deel van een volgende foto kon zien. Verrassing als integraal onderdeel van de kunstbeleving. Figure 7 National gallery of victoria – 2012
De titel van de catalogus die de National Gallery of Victoria uitgaf voor de tentoonstelling van het werk van Jeff Wall en Thomas Demand in 2012 begon met het woord:
Installation
Hij wilde hiermee duidelijk maken dat de foto’s niet de eigenlijke kunstwerken waren, maar afbeeldingen van de werken die ergens anders opgesteld waren. Figure 8 national gallery of victoria – 2012
Tentoonstellingen waren tot de Jaren 70 er vooral op gericht om gigantische hoeveelheden foto’s te laten zien. In allerlei afmetingen. Van absurd groot tot exemplaren waarbij een vergrootglas nodig was. De tentoonstelling ‘The Family of Man in 1950 had 503 foto’s. Dat was overigens maar de helft van een tentoonstelling in 1929, ‘Film und Foto’ waar je werd verpletterd onder een berg van bijna 1.000 stuks…
Waarom maakten fotografen zulke kleine foto’s? Volgens David Campany die een monografie heeft geschreven over Picture for Women kwam dat vooral omdat veel van de toenmalige ‘Moderne’ fotografen ogenschijnlijk spontane, bijzonder gekaderde beelden maakten. Geen gezicht op een levensgrote afbeelding omdat alles wat zich dichtbij de lens bevindt extreem groot afgebeeld wordt en daardoor grotesk en vervormd lijkt. De foto’s waren gemaakt om te worden gepubliceerd in een boek.
De keuze die Jeff Wall maakte was dus heel bewust en niet gebaseerd op:
‘Size does matter …’
Jeff Wall heeft beelden gemaakt in allerlei afmetingen. Maar in zijn eerste werk produceerde hij voornamelijk afbeeldingen van groot formaat. Picture for Women wordt gezien als zijn ‘signature-piece’, zijn meest bepalende werk.
Daarnaast heeft Jeff Wall nog een aantal werken gemaakt volgens dezelfde uitgangspunten. Destroyed Room, Faking Death (dat hij niet meer laat zien), Young Workers. Al deze werken zijn gebaseerd op schilderijen maar zodanig gecomponeerd dat alleen de essentie van het schilderij is ‘terug te lezen’ in de foto.
Als je goed kijkt naar de foto’s van Jeff Wall kijkt valt er nog iets anders op. Ze zijn in kleur. Dat was nog helemaal niet zo gewoon in de wilde jaren ’70. Zwart-wit en hier en daar een plaatje in kleur. Door de ‘serieuze’ fotograaf werd in black and white gefotografeerd.
“When you photograph people in color, you photograph their clothes. But when you photograph people in Black and white, you photograph their souls!” – Ted Grant
Een stelling van Ted Grant. Canada’s meest gedecoreerde en belangrijkste fotojournalist… Maar Jeff Wall, hoewel ook Canadees heeft zich daardoor niet van de wijs laten brengen. Hij keek meer naar het werk van de ‘New color photographers’ William Egglestone, Stephen Shore en Luigi Ghirri. Een groot verschil tussen het werk van Wall en deze fotografen zat hem in de afmeting.
WitchWithaView 